5 ทักษะที่สำคัญสำหรับการทำงานในอนาคต

เป็นที่ทราบกันดีว่า เรากำลังอยู่ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของการเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ คิดว่าหลายคนคงเคยได้ยินคำว่า Industry 4.0 กันมาไม่มากก็น้อยใช่ไหมครับ มันก็เหมือนกับเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมที่เราเคยได้เรียนกันมาในหนังสือแหละครับ ยิ่งใหญ่ในระดับเดียวกันกับการที่แต่ก่อนเราไม่เคยมีเครื่องจักรใช้ แล้วพอตอนหลังก็มีใช้มากมาย แต่ก่อนไม่เคยมีไฟฟ้า จนเรามีไฟฟ้าใช้ในปัจจุบัน หรือแต่ก่อนไม่เคยมีคอมพิวเตอร์ แต่ทุกวันนี้เราขาดมันแทบจะไม่ได้ 

ยุค 4.0 นี่ เราจะเอาอินเทอร์เน็ตกับระบบการตัดสินใจต่างๆ มาทำงานแทนเราแทบจะสมบูรณ์แบบเลยครับ จะว่าดีก็ดี เพราะชีวิตเราคงสะดวกขึ้นมากมาย แต่จะว่าแย่ก็ได้ เพราะมันหมายความว่า

คนที่จะได้ประโยชน์สูงสุด จึงเป็นคนที่เตรียมตัวรับการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ และในเมื่อเราทราบอยู่แล้วว่ามันจะเปลี่ยนแน่ ๆ เราน่าจะต้องรู้ว่า ถ้าเช่นนั้นเราต้องเปลี่ยนอย่างไร ผมเอาการศึกษา Future of Jobs Report จาก World Economic Forum มาสรุปให้ฟังสั้นๆ ครับ ว่าทักษะอะไรบ้างที่มีความจำเป็นกับการทำงานของเราในอนาคต 

ทักษะอันดับที่ 5 การติดต่อสื่อสารกับคนอื่น ๆ  

เชื่อไหมครับว่า ถึงแม้มีคนบอกว่าอินเทอร์เน็ตช่วยให้คนเชื่อมต่อกันได้ง่ายขึ้น แต่ความเป็นจริงที่เกิดขึ้นคือ หลายครั้งอินเทอร์เน็ตทำให้คน “ห่างกัน” ซะด้วยซ้ำ เราจะเห็นว่าบางที เรากินข้าวด้วยกัน แต่ไม่เคยได้คุยกัน เพราะต่างคนต่างก้มหน้าก้มตาเล่นไลน์หรือเฟซบุ๊ก ดังนั้นหากใครมีความสามารถในการติดต่อสื่อสารกับคนอื่นๆ ได้ดี ทั้งทางด้านออนไลน์และออฟไลน์ คนนั้นจะเป็นที่ต้องการ และอยากให้ไปทำงานด้วยแน่ๆ 

ทักษะอันดับที่ 4 การจัดการเรื่องที่เกี่ยวกับคน 

การที่เทคโนโลยีจะมาทำงานแทนคนได้มากขึ้นเรื่อยๆ ปัญหาอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นแน่ๆ คือปัญหาเกี่ยวกับคน และด้วยความซับซ้อนในการทำงานที่มากขึ้นเรื่อยๆ คนนี่แหละครับที่จะมีปัญหาเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ  ดังนั้นทักษะการจัดการเรื่องที่เกี่ยวกับคน จึงเป็นทักษะที่จำเป็นมากๆ ในอนาคต การสั่งคอมพิวเตอร์ทำงานแทนเรา มันไม่ยากเท่าไหร่หรอกครับ อันที่ยากคือการทำความเข้าใจเกี่ยวกับคนนี่แหละครับ 

ทักษะอันดับที่ 3 ความคิดสร้างสรรค์ 

ทักษะข้อนี้คิดว่าหลายๆ คนคงเคยได้ยินกันมาบ้างแล้ว แต่ในอนาคตมันจะกลายเป็นสิ่งที่สำคัญมากๆ เพราะถ้าหากเราไม่สามารถสร้างสิ่งอะไรใหม่ๆ ได้แล้ว เราจะไม่สามารถสู้กับคู่แข่งของเราได้ หรือแม้กระทั่งคนที่ทำงานประจำก็ตาม เราจะเห็นได้ว่าโลกเราหากปราศจากความคิดสร้างสรรค์ เราคงไม่มีชีวิตสะดวกสบายอย่างในปัจจุบัน และในอนาคตอันใกล้นี้ คนที่มีความคิดสร้างสรรค์น่าจะเป็นคนที่องค์กรต้องการเป็นอย่างมาก เพื่อให้องค์กรสามารถอยู่รอดได้ในโลกธุรกิจที่จะเปลี่ยนแปลงไป 

ทักษะอันดับที่ 2 ความคิดเชิงวิพากษ์ 

ในอนาคตอันใกล้นี้ เราจะคิดแค่เพียงว่า อะไร (What) และอย่างไร (How) อย่างเดียวคงจะไม่เพียงพอแล้ว สิ่งที่สำคัญเป็นอย่างมากคือคำว่า “ทำไม” (Why) เนื่องจากการทราบถึงเหตุผลที่ทำให้สิ่งต่างๆ เกิดขึ้นนั้น จะทำให้เราสามารถปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงได้ง่าย และทำให้เรามีความเข้าใจที่ลึกซึ้งถึงปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น รวมถึงสามารถที่จะเปลี่ยนโอกาสต่างๆ ให้เป็นความสำเร็จได้ ความคิดเชิงวิพากษ์จึงเป็นทักษะที่จำเป็น เราต้องรู้จักแยกแยะเรื่องราวต่างๆ ให้ออก และมองให้ลึกไปกว่าสิ่งที่เห็น ว่าความหมายที่ซ่อนอยู่คืออะไร เป็นต้น 

ทักษะอันดับที่ 1 ความสามารถในการแก้ปัญหาที่มีความซับซ้อน 

ทักษะนี้มีความสำคัญเป็นอันดับที่ 1 เนื่องจากงานที่ง่าย ๆ จะถูกแทนที่โดยหุ่นยนต์ได้เกือบสมบูรณ์แบบ มนุษย์จึงต้องมีความสามารถในการแก้ปัญหาที่มีความซับซ้อนสูงกว่าที่หุ่นยนต์โดยทั่วไปสามารถทำได้ งานที่ต้องใช้ทักษะมากๆ หรือต้องใช้วิจารณญาณที่ถูกต้องชัดเจน หรือแม้กระทั่งงานที่จะต้องสร้างอัลกอริทึม (algorithm) เพื่อให้คอมพิวเตอร์สามารถตัดสินใจแทนเราได้ต่อไป งานประเภทนี้แหละครับที่จะเป็นที่ต้องการอย่างมากในอนาคต 

บทความโดย  รองศาสตราจารย์ ดร. นภดล ร่มโพธิ์  
คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์